Ơi... Du lịch

ƠI …DU LỊCH.

“Hôm qua đài Arté Pháp chiếu một phóng sự về Birmanie, trong đó có đoạn các ngư dân Birman trên sông Mekong.
Họ đang buông lưới, kéo vó để bắt ...đô la.
Khách du lịch từng nhóm, từng nhóm trên pirogue chụp hình quay phim với những ồ, những à, những c'est beau , c'est magnifique, c'est super....Và rồi sau đó không quên nhét vài đô la vào tay người biểu diễn...

Trong phần commentaire, anh ngư dân thú nhận chuyện mình "diễn" ( mà có không thú nhận khách cũng biết ). Anh kể là việc đánh bắt không đảm bảo cuộc sống vì cá trên sông ngày càng hiếm.
Mà cũng đúng thôi, các con đập lớn bé không ngớt ra đời trên dòng Mekong vì lợi ích riêng của từng quốc gia cùng chia nguồn nước nầy.
Mặc dầu trên lí thuyết là hành lang cho cá phải được tôn trọng khi xây đập nhưng người ta vẫn phát hiện biết bao cá mẹ đã vỡ bụng chết trên trên con đường tìm về nơi sinh sản.
Có nghĩa là cái hành lang ấy không có , hoặc có mà không thích ứng.
Cá mẹ chết, cá con không chào đời lấy đâu ra cá cho ngư dân đánh bắt .
Anh kể: “các hướng dẫn viên hoặc các công ty du lịch đều có thể liên lạc với chúng tôi bằng điện thoại. Khi có khách họ điện báo trước để chúng tôi "ra sông". Ngoài tiền thù lao cố định được trả từ các công ty du lịch, khách thỉnh thoảng cho thêm vài đồng "
Nghe xong thấy nghèn nghẹn, nghẹn khi nhớ lại những mẻ lưới tương tự trên sông Thu Bồn ở Hội an, nghẹn cho các nước diễn viên, không biết là mình đang bán cái nghèo của mình , gọi một cách tự hào là sản phẩm du lịch để đổi lấy lòng thương hại từ khách .

Nhớ hồi còn đi hướng dẫn, mỗi lần đi thuyền trên sông Thu Bồn tôi cũng làm thế, cũng điện báo trước, cũng trả tiền (nhưng là tiền túi),căn dặn các ngư dân làm như thiệt rồi commentaire "như thiệt" với khách, rồi ngây thơ tưởng khách tin thiệt.
Sau nầy có dịp đi đó đây mới vở lẽ rằng anh ngư dân trên sông Zimbere tận Châu Phi hay bác Ả rập lái đò giả danh trên sông Nil ở Ai Cập, đều có cùng màn diễn giống anh Birman trên sông Mekong và anh ngư dân Hội an trên sông Thu Bồn.
Nhân nói về du lịch tôi lại liên tưởng đến chuyến đi khảo sát Tây Bắc năm rồi. Đoạn Tú Lệ, Mù Căng Chài đến Bình Lư ruộng lúa bậc thang đẹp đến nao lòng. Mùa chuẩn bị sạ, ruộng trắng nước, nước ôm hết ánh nắng mặt trời rồi hào phóng trả lại bằng những tia sáng lấp lánh như kim cương.
Hay sau mùa sạ, lúa còn ngậm sữa, một màu xanh lá trong veo trùm cả các một vùng đồi núi từ trên cao xuống thấp.
Rồi màu vàng rực khi lúa chín. Mùa nào, màu ấy mà màu nào cũng làm ngây ngất khách phương xa.
Ai mà dững dưng cho được .

Bức tranh đẹp của ruộng lúa bậc thang Tây Bắc ấy đã theo du khách đi khắp nơi,hiên ngang sánh vai với các ngọn đồi ở Toscan (Ý) hay những đồi nho bát ngát ở Mũi Hão Vọng ( Nam Phi) trên tường các công ty du lịch ở Pháp.
Họ có biết đâu chỉ một năm sau, chặng từ Mù Căng Chài về đến Bình Lư ruộng lúa bậc thang ấy không còn nữa. Màu trắng kim cương, màu vàng quí tộc hay màu xanh hào phóng đã được thay một màu duy nhất là màu …bùn xám xịt của các công trình thủy lợi mà các xã miền núi đua nhau thực hiện.
May mà vài ngọn đồi (đoạn trước khi đến Mù Căng Chài) còn nguyên để khách còn có chỗ chụp hình mà không có cảm giác là nạn nhân của quảng cáo (publication mensongere )
Thế đấy, thay vì bằng lòng với mỗi ngày một quả trứng , chờ gây bầy gây đàn anh nông dân quê tôi đã vụng tính bán hết cả ổ gà ,cả mái cả trứng để rồi sau đó không còn gì để bán."....

Thọ Phan