CAMILLE CLAUDEL & RODIN- MỘT CHUYỆN TÌNH.

CAMILLE CLAUDEL & RODIN- MỘT CHUYỆN TÌNH.

Người ta đã khai tử bà  năm 50 tuổi, nhưng trên bia mộ ghi bà mất ở tuổi 80.

Hình như Camille Claudel sinh ra  với đôi bàn tay của một nghệ nhân . Mới bốn tuổi, bàn tay bé nhỏ ấy đã  biết nhào nặn, biết  biến  những  cục  đất  vô tri thành những nhân vật cổ tích  mình yêu thích .

           Sớm nhận ra tài năng của Camille, bố bà quyết định tìm thầy cho con tầm đạo. Bà mẹ thì kịch liệt phản đối. Nghệ vởi chả thuât, con gái gì mà lúc nào tóc tai mặt mũi cũng  lấm lem, đó là chưa kể khoản chi phí phải cắt ra cho cái việc theo bà là vô bổ và không phù hợp với con gái.

Nhưng bố Camille đã quyết là làm.

Năm bà 18 tuổi, ông đã đưa bà cùng em trai là Paul Claudel (người nầy sau nầy vừa là nhà văn nổi tiếng, vừa là đại  sứ  Pháp  của nhiều nước trên thế giới) lên Paris  học tập. Bà mẹ như thế cũng phải theo con dù trong lòng chẳng muốn tí nào.

Vào thời ấy, trường Mỹ thuật vẫn chưa nhận phụ nữ vào học. Nhưng  Paris mênh mông, Paris là kinh đô của ánh sáng ,của nghệ thuật.. . Không vào được trường Mỹ thuật thì vào các xưởng điêu khắc tư nhân.

Và rồi định mệnh  như có những con đường bí ẩn, chỉ những kẻ có cơ duyên mới được hạnh ngộ.  Con đường cơ duyên đã đưa bà đến với Rodin, người đàn ông hơn bà 26 tuổi và là một điêu khắc gia có tài thời ấy.

Như cá gặp nước, bà đã vẫy vùng trong thế giới của mình, được thể hiện tài năng và nhất là có người biết cảm nhận tài năng ấy. Còn Rodin  thì  nhận ra  ngay bàn tay vàng  của cô bé 18 tuổi học trò nầy, họ đã  nhanh chóng xoá bỏ ranh giới thầy trò để trở thành cộng sự.  Một số tác phẩm của Rodin ra đời trong thời kỳ nầy có bàn tay của bà .

Còn bà dù bận rộn với hàng tá đơn đặt hàng của Rodin , bà vẫn không ngừng sáng tác cho riêng mình.

Nhưng oái ăm thay, người ta chỉ thấy Rodin mà không thấy bà đâu  Cái bóng của ông quá lớn đã che  mất bà cùng tài năng hay những tác phẩm của bà cũng ngang tầm như ông?

Cái thế giới nghệ thuật ấy không chịu nhìn xa hơn để thấy rằng trước khi gặp Rodin, chưa biết mặt mũi ông là ai , bức tượng bán thân “ la vielle Helene’’ trong lần triễn lảm đầu tiên tại Paris của bà cũng đã bị cho là ảnh hưởng Rodin.

Từ học trò, bà trở thành cộng sự, rồi người mẫu  và cuối cùng là người yêu của ông.

Cũng như bao nhiêu người đàn ông tài hoa nỗi tiếng khác, Rodin cũng có không ít  người mẫu, người yêu. Nhưng mối tình với  Camille có lẽ ông đã xếp riêng một góc.  Vẽ đẹp trẻ trung, nhất là cặp mắt rực sáng của Camille trong tình yêu cũng như trước mỗi tác phẩm  nghệ thuật đã làm lay động đến tận cùng  trái tim ông. Còn Camille thì tìm thấy  ở ông  hình ảnh người đàn ông của mình: vừa là thầy,  vừa là người đồng cảm trong nghệ thuật, vừa là bình ảnh của Paul  Claudel, của bố, hai người đàn ông mà bà hết mực yêu thương trước khi gặp Rodin .

Cô bé 18 tuổi ấy  đã yêu bằng  tất cả trái tim trong sáng của mình .

Họ đã có một thời gian gần 13 năm yêu nhau. Mười ba năm làm người tình , 13 năm sáng tạo nghệ thuật, mười ba năm hạnh phúc  và 13 năm với biết bao tác phẩm  để đời để rồi  bây giờ mỗi lần đến thăm Bảo tàng Điêu khắc của Rodin ta  như thấy hình bóng bà  lởn vởn đâu đây, để rồi ngậm ngùi cho sự  xoay vần của con tạo.

Mười ba năm làm người yêu với một người phụ nử như thế là  đủ lâu. Bà muốn cùng ông tiến xa hơn nữa.

Nhưng Rodin thì nhập nhằng. Trước bà, ông đã có một người phụ nữ khác, Rose Beuvet, người đàn bà nầy là mẹ của con trai ông. Dù không cưới xin nhưng ông vẫn ở với bà.

Mười ba năm yêu Camille ông vẫn đi về giữa hai địa chỉ. Một nơi gọi là nhà, nơi ông có người đàn bà chỉ biết có ông và hết lòng vì ông, có đưa con trai để yêu thương, một nơi  bình yên, không có công việc và đố kỵ của cuộc sống .

Bên kia là Camille Claudel , là tình  yêu ,là nghệ thuật, là sự chia sẽ ,là nơi của những thăng hoa và cảm nhận, là nơi  thoát tục, phiêu hồn  theo cảm xúc...

Nhưng Camille thì dứt khoát. Rodin phải chọn hoặc bà, hoặc Rose Beuvet, không thể cả hai. Mười ba năm không phải là một sớm một chiều để khó đi đến một quyết định, nhất là khi hai trái tim đập cùng một nhịp.

Nhưng  Rodin không  quyết định nên Camille Claudel phải quyết định thay ông. Họ chia tay nhau.

Năm ấy bà 33 tuổi.

Bà mở xưởng riêng , bà lao vào công việc vừa để quên Rodin , vừa để độc lập trong sáng tạo.

Nhưng  trong tình yêu hể càng cố quên thì càng nhớ. Một số tác phẩm của bà ra đời ở  Quai de Bourbon trong giai đoạn nầy đã nói lên  sự bất lực của mình.  “L’age mur“ là một bằng chứng (Bức  tranh điêu khắc  gồm  ba người, Rodin bị kéo phía trước bởi  một người đàn bà có khuôn mặt nhăn nhúm  mà không cần suy diễn ta cũng biết đó là Rose Beuvet. Rodin chính giữa. Camille quì gối , lao về phía Rodin, cố níu ông nhưng cuối cùng đã  phải buông tay)

Buông tay vì lực kéo phía trước quá mạnh.

Buông tay vì Rodin đã đi về phía thói quen.

Sáng tác và rượu là cứu cánh của bà  ở giai đoạn nầy.

Rồi  những tác phẩm làm ra thì chưa bán được mà tiền thuê nhà, tiền mua vật liệu, tiền thuê nhân công vẫn phải trả.

Tình yêu không, tiền cũng không . Cuộc sống càng lúc càng tồi tệ.

Lòng tự trọng các lúc càng bị tổn thương.

Khi trái tim con người đã trèo lên đỉnh cao của lòng yêu thương thường ít khi chịu dừng lại khi lao xuống dốc thẳng của lòng thù ghét

Từ yêu  bà chuyển sang hận Rodin, bà cho ông là tác giả của mọi nổi  bất hạnh đời mình.

Và khi lòng thù hận đã lên đến cao trào, và có thể cũng để đoạn tuyệt với  mối tình không có kết thúc,bà đóng cửa không cho ông vào nhà, không nhận thư ông, từ chối ngay cả bạn bè ông. Bà gọi họ  một cách miệt thị “ la bande de Rodin”. Bà cắt đứt quan hệ với họ.

Một mình, bà miệt mài sáng tác.

Căn nhà ở Quai de Bourbon luôn luôn đóng cửa. Người ta chỉ nghe tiếng vọng của những âm thanh lào xào chứng tỏ có sự sống bên trong ngoài ra các cửa sổ ,cửa chính đều im ỉm.

Từ một Camille đẹp mê hồn bà biến thành một người đàn bà  nhăn nhúm nhếch nhác, đánh mất mình trong thất vọng và thất tình. Một sai lầm mà phụ nử hay mắc phải khi  cho là mất người mình yêu là mất tất cả !

Nhưng may mắn thay, bà  không hề nhếch nhác  trong công việc .

Trong thời gian nầy Rodin cũng đã tìm cách liên lạc với bà bằng  cách giả danh ai đó. Ông giới thiêu khách mua tượng của bà hay chuyển nhượng cho bà những hợp đồng mà ông đã nhận để bà có thêm thu nhập. Bởi nếu là ông, bà sẽ từ chối.

          Tinh thần ngày càng tồi tệ. Có lúc chán hay trong cơn say bà đập hết những sáng tác của mình (đáng tiếc). Người ta cho là bà điên.

Bố bà, người đã đi theo đam mê của con gái từ lúc còn bé đến bây giờ vẫn không bỏ cuộc. Ông vẫn tiếp tục giúp bà tồn tại  và kịch liệt phản đối chuyện gởi bà vào bệnh viện tâm thần.

Ông mất  năm 1913

Vài ngày sau , khi chôn cất ông xong, không còn ai cản đường, mẹ bà quyết định theo ý mình, một xe cứu thương và hai người đàn ông bất ngờ đến  nhà Camille cưởng  chế bà lên xe đưa  vào bệnh viện tâm thần.

 Bà ra  đi trong vội vàng , không kịp chuẩn bị  ngay  cả một lời chia tay  căn nhà hay  những tác phẩm của mình.

Và tồi tệ hơn bà không biết rằng lần ra đi nầy là vĩnh viễn. Cuộc đời biệt giam 30 năm của bà bắt đầu từ đây.

Ban đầu bà còn gởi thư được ra ngoài. Bà kêu cứu. Bà muốn được thoát khỏi cái nơi điên loạn nầy. Bà hy vọng.

Bà khẳng định mình không điên.

Giá như mẹ bà đã  không quá nhẫn tâm  tuyệt  tình với con gái, giá như Paul Claudel quên đi bớt những chuyến đi, và Rodin đừng yêu kiểu Kim Trọng yêu Thuý Kiều, mọi người dành cho bà chút hơi ấm của yêu thương, kéo bà ra khỏi những đêm dài  cô đơn  nơi chốn lưu đày nầy thì có lẽ  nhân loai đã không phải đợi đến hàng 100 năm sau mới được biết đến  CAMILLE CLAUDEl.

Và bà đã không phaỉ sống ba mươi năm cô độc, không một người thân, không một lá thư  thăm hỏi (sau khi bà mất , người ta phát hiện một số thư của bà đã  bị lưu giữ tại nhà thương. Họ đã nghe theo lệnh mẹ bà, không cho bà trao đổi thư từ với ai cả)

Và trong 30 năm bà có được 14 cuộc viếng thăm, trong đó 13 lần của Paul Claudel

Rodin thì biệt tăm.

Cuộc sông cứ thế trôi đi. Họ quên dần bà. Không  ai nghe tiếng kêu cứu vô vọng của bà.

Bà mất ngày 19/10/1943 .

Hiện trong Bảo tàng Rodin  có một căn phòng dành cho các tác phẩm còn sót  lại  của Camille. Một số khác nằm rải rác ở các bảo tàng tỉnh lẻ,Bảo tàng  Nghệ Thuật Paris hay bảo tàng Orsay.

Khách đến thăm bảo tàng, đa phần thăm các tác phẩm của  Rodin, một Michel -Ange của nước Pháp .

Trầm trồ  trước Le  Penseur,  Le Baiser  l’Age d’airain, la Porte de l’Enfer hay muôn vàn các bức tượng nổi tiếng khác được bài trí rất công phu ngoài vườn cũng như trong  nhà

Và.... một chút ngậm ngùi khi dừng lại với Camille  cùng các tác phẩm của bà:

Một “VALSE” với hai người (Rodin & Camille) quấn lấy nhau  trong  vòng quay  của  điệu  valse êm ái. Những tưởng khi nhạc ngưng, họ sẽ mất thăng bằng, sẽ ngã.

Một tồn tại tạm bợ!

          Một “IMPLORANTE” với hình tượng người phụ nữ quì gối (Camille)  hai tay vô vọng đưa về phía trước trống rổng,  cái nhìn van xin, níu kéo... Nắm bắt được gì đây  khi  họ đã đi rồi?

 L’AGE MUR :  người đàn ông ấy đã đi về phía thói quen, coi nhẹ tình yêu.

Hay  les CAUSEUSES:.Giá như họ mở lòng cùng nhau?

          Rất tiếc là chưa có một bảo tàng dành cho Camille Claudel.

Rất tiếc là tình yêu của họ (Rodin) đã  không thoát ra ngoài sự tầm thường, và bà đã nối sợi dây quá dài cho cái giếng không sâu để phí một tài năng, một đời người.

ThọPhan